SORU :
Eşit kollu terazinin kefelerinde şekildeki cisimler varken kütlesi 4 gram olan binici 5. bölmeye çekilerek denge sağlanıyor.
Buna göre, X cisminin kütlesi kaç gramdır?
ÇÖZÜM :
Denge konumunda deniliyorsa; terazinin sol tarafa ile sağ tarafı birbirine eşit demektir. Bundan yararlanarak;
6 gram = x + 4 gram yazabiliriz.
4 gram gelen binici 10 bölmede, her bölmeye düşen kütle 4/10 = 0,4 gram.
Bunlardan yararlanarak yeni bir eşitlik yazarsak.
6 gram = x + 5.0,4 gram
6 gram = x + 2
x = 4 gram olarak bulunur.
SORU :
Demir bilye ezilerek madeni para biçimine getirilmiştir.
Bu maddenin, kütle, boyut ve ağırlık özelliklerinden hangisi ya da hangileri değişir?
ÇÖZÜM :
Madde; yükseklik, genişlik ve derinlik olmak üzere üç boyutludur. Şekli değişen maddenin boyutu da değişir.
Kütle, madde miktarıdır. Ağırlık ise bu kütleye etki eden yer çekimi kuvvetidir. Demir bilye ezildiğinde yalnız şekli değiştiğinden kütlesi ve ağırlığı değişmez.
SORU :
Bir cisim, ekvator ve kutup bölgelerinde aynı sıcaklık ve basınç şartlarında ölçülüyor.
Bu cismin, kütle, boyut ve ağırlık niceliklerinden hangileri farklı değerlerde bulunur?
ÇÖZÜM :
Kütle, madde miktarıdır. Bu miktar artırılıp, eksiltilmediği sürece değişmez.
Maddenin boyutları basınç ya da sıcaklık değişmeleri ile değişebilir. Fakat bu şartlar aynı olduğundan cismin boyutu değişmez.
Ağırlık, yerin cisme uyguladığı çekim kuvvetidir ve dünyanın merkezine olan uzaklığa bağlıdır. Kutuplar, ekvatora göre yerin merkezine daha yakındır ve cisimler burada daha ağır ölçülür.
SORU :
Bir bardak su; sıcaklığı sabit, havası temiz bir yerde uzun süre bekletiliyor.
Bardaktaki suyun; rengi, yüksekliği ve kütlesi niceliklerinden hangileri değişir?
ÇÖZÜM :
Su her sıcaklıkta buharlaşabilen bir maddedir. Zamanla su bir miktar buharlaşarak kütlesi ve yüksekliği azalacaktır.
Suyun rengi, ayırt edici bir özelliktir ve değişmez. Miktara bağlı değildir.
SORU :
X cismi, şekildeki sıvı dolu taşırma kabına bırakıldığında 20 g sıvı taşırıyor.
Kap 50 g ağırlaştığına göre X cisminin kütlesi kaç g dır?
ÇÖZÜM :
Bir kaptaki kütle artışı ( ağırlaşma ) kaba konan kütle ile kaptan giden kütlenin farkına eşittir.
Dolayısı ile X cisminin ağırlığı
Ağırlaşma = Gelen kütle - Giden kütle
50 g = X - 20 g
X = 70 g dır.
SORU :
Hacmi 100 cm³ olan taşma kabının 70 cm³ ü sıvı ile doludur. Bu kaba bir cisim bırakıldığında hacminin yarısı sıvıya batarak kap dışına 30 cm³ sıvı taşıyor.
Buna göre cismin hacmi kaç cm³ tür?
ÇÖZÜM :
Sıvıya bırakılan cisim kapta 30 cm³ lük sıvının yükselmesine neden olmuştur ve 30 cm³ sıvının da taşmasına neden olmuştur. Terdeğiştiren sıvı miktarı 60 cm³ dür. Bu, cismin sıvıya batan hacminin neden olduğu bir değişimdir. Dolayısı ile cismin batan hacmi 60 cm³ dür. Bu da hacminin yarısı kadar olduğundan cismin hacmi 120 cm³ dür.
SORU :
Boş bir kap şekildeki gibi sıcaklığı sabit X sıvısı ile dolduruluyor.
Kap dolana kadar, X sıvısının zamanla
d : öz kütle
m : kütle
V : hacim niceliklerinden hangileri değişmez?
ÇÖZÜM :
Öz kütle, katı ve sıvılar için ayırt edici özelliktir. Miktara bağlı değildir. Sıcaklık sabit olduğundan sıvının öz kütlesi sabittir. Kaba sıvı eklendikçe kütle ve hacim oranları sabit kalacak biçimde artmaktadır.
d = m / V = 2m / 2V = 3m / 3V = sabit
SORU :
X, Y, Z sıvılarının kütle - hacim grafikleri şekildeki gibidir.
Bu sıvıların hangilerinin öz kütlesi değişmemiştir?
ÇÖZÜM :
Y sıvısının farklı hacimlerdeki öz kütlesine bakıldığında değerinin değişmediği görülür.
dY = mY/VY
m/V = 2m/2V = 3m/3V
X ve Z sıvılarının farklı hacimlerdeki öz kütlelerine bakıldığında değerlerinin değiştiği görülür.
dx = mx/Vx
2m/V > 3m/2V > 4m/3V
dz = mz/Vz
m/2V < 2m/3V < 3m/4V
X in öz kütlesi azalırken, Z nin ki artmaktadır.
SORU :
X, Y, Z sıvılarının öz kütleleri sırasıyla 1, 2 ve 4 g/cm³ dür.
Bu sıvıların elde edilen bir karışımın öz kütlesinin değeri edir?
ÇÖZÜM :
Karıştırılan sıvılardan öz kütlesi en büyük olanın ki 4 g/cm³, en küçük olanın ki 1 g/cm³ dür.
Karışımın öz kütlesi dk, karışımdaki en büyük ve en küçük öz kütle değerlerinin arasındadır.
4 g/cm³ > dk > 1 g/cm³ olduğundan,
dk = 2,5 g/cm³ olabilir.
SORU :
Öz kütleleri 1, 3, 4, 5 ve d g/cm³ olan 5 sıvıdan eşit hacimler alınarak bir kapta karıştırılıyor.
Karışımın öz kütlesi 3 g/cm³ olduğuna göre d nin değeri kaçtır?
ÇÖZÜM :
Sıvılar eşit hacimde karıştırıldığına göre, karışımın öz kütlesi karıştırılanların aritmetik ortalamasıdır.
15 g/cm³ = 13 g/cm³ + d
d = 2 g/cm³
SORU :
X ve Y sıvılarının kütle hacim grafiği şekildeki gibidir. X sıvısından 20 g, Y sıvısından 30 cm³ alınarak bir karışım yapılıyor.
Bu karışımın öz kütlesi kaç g/cm³ dür?
ÇÖZÜM :
Grafik, maddelerin öz kütlelerini bulmak için verilmiştir. Grafikteki değerler karışımdaki değerler değildir.
X in öz kütlesi;
dx = 4 g/ 2 cm³ = 2 g/cm³ dür.
20 g lık X sıvısının hacmi,
Vx = mx/dx = 10 cm³ dür.
Y nin öz kütlesi;
dy = 3 g / 3 cm³ = 1 g/cm³ dür.
30 cm³ lük Y sıvısının kütlesi,
my = dy . Vy = 1 g/cm³ . 30 cm³ = 30 g
Karışımın öz kütlesi,
dk = 5/4 g/cm³
dk = 1,25 g/cm³ dür.
